Dawne Aleje arcyksięcia Albrechta
Wychodząc z kościoła Serca Jezusowego kierujemy się w lewo i dawnymi Alejami arcyksięcia Albrechta (Masarykovy sady) dochodzimy do Mostu Przyjaźni pod cieszyńską Górą Zamkową – punktem wyjścia naszego szlaku. Dawne Aleje arcyksięcia Albrechta, Masarykovy sady
W roku 1813 na polecenie księcia Alberta Sasko Cieszyńskiego nadleśniczy Dünnbier założył park w dzielnicy Saska Kępa (Sachsenberg – na cześć księcia) na rzucie trójkąta. Osie kompozycyjne stanowiły trzy promieniste aleje, których widokowym zamknięciem był taras z doryckim portykiem, zlokalizowany w narożniku Pałacu Myśliwskiego na cieszyńskiej Górze Zamkowej. I odwrotnie, z tarasu tego rozlegał się panoramiczny widok na rozchodzące się promieniście aleje nowej dzielnicy Cieszyna. Idea ta jest czytelna po dziś dzień w rozplanowaniu Czeskiego Cieszyna (promieniste ulice tworzą Masarykovy Sady, ul. Hlavní třída, dawniej ul. Saska Kępa i częściowo ul. Smetanová). Park ten pierwotnie przeznaczony został pod budowę kolonii jednopiętrowych domów dla urzędników zarządzających majątkiem Habsburgów. O historycznej przeszłości tego miejsca przypomina restauracja „Saská Kupa” (Saska Kępa), w której odnaleźć można atmosferę cesarsko królewskiej monarchii. Szerokie Aleje obsadzono w części środkowej licznymi drzewami i krzewami, z wyznaczonymi ścieżkami spacerowymi, wśród których ukryty był posąg św. Jana Nepomucena, kapliczka z czerwonej cegły oraz secesyjny pomnik Fryderyka Schillera z białego kararyjskiego marmuru. W XIX wieku Aleje obudowane zostały wieloma reprezentacyjnymi eklektycznymi willami, położonymi w ogrodach ozdobionych nieodłącznymi magnoliami. W początkowym odcinku Alei zbudowano w 1874 roku dwa dwupiętrowe domy na mieszkania pracowników i biura dyrekcji arcyksiążęcej Komory Cieszyńskiej. W okresie okupacji hitlerowskiej budziły powszechną grozę, gdyż mieściło się w nich gestapo.
W tym miejscu kończymy spacer szlakiem cieszyńskich książąt z rodu Habsburgów, nie zapominając, że okres ich panowania, chociaż wywołuje wiele pytań i jest źródłem wielu kontrowersji, pozostawił wiele trwałych śladów wzbogacających kulturę i tradycję Cieszyna i Śląska Cieszyńskiego.
Tekst: Mariusz Makowski
Fotografie: Dominik Dubiel, Paweł Halama, Daniel Hryciuk, Magdalena Jańczuk, Renata Karpińska, Mariusz Makowski, Joanna Rzepka Dziedzic, Anna Szostok Fedrizzi, Henryk Tesarczyk
W publikacji wykorzystano fotografie, dokumenty i eksponaty ze zbiorów:
-
Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie,
-
Książnicy Cieszyńskiej w Cieszynie,
-
Archiwum Państwowego w Katowicach, Oddział w Cieszynie,
-
Urzędu Miejskiego w Cieszynie,
-
Muzeum Beskyd, Frýdek Místek,
-
Mariusza Makowskiego
oraz ilustracje z publikacji:
-
H. Wawreczka, J. Spyra, M. Makowski,
-
„Cieszyn i Czeski Cieszyn na starych widokówkach i fotografiach”, WART, Nebory 1999.