Dawne Gimnazjum Katolickie
Na lewo od hotelu znajduje się ul. Szersznika, w którą się kierujemy, i dalej, za kościółkiem św. Krzyża, wchodzimy w ul. Szeroką, gdzie znajduje się Dawne Gimnazjum Katolickie, ul. Szeroka 13
Gdy budynek starego gimnazjum katolickiego, mieszczącego się w dawnym klasztorze jezuickim (przy ul. Szersznika), został zniszczony podczas wielkiego pożaru Cieszyna w 1789 roku, a potem zakupiony przez ks. Leopolda Jana Szersznika na jego bibliotekę, wystawiono niedaleko niego gmach nowego gimnazjum. Powstał w 1802 roku, przy ul. Szerokiej, według projektu cieszyńskiego architekta Ignacego Chambreza de Ryvos. Nie mógłby powstać bez wydatnej finansowej pomocy i patronatu cesarza Franciszka II i księcia Alberta Sasko – Cieszyńskiego. Klasycystyczna fasada gimnazjum zaznaczona została przez trzy ryzality, z których środkowy zwieńczony był trójkątnym przyczółkiem wspartym na dwóch kolumnach. Artykulację fasady stanowiły jońskie pilastry w wielkim porządku. Symetrię budynku podkreślała wznosząca się na dachu kolumnowa latarnia nakryta kopułą. Budynek odznaczał się niezwykłym wyważeniem i elegancją, która zniweczona została podczas nadbudowy szkoły w 1869 roku o drugie piętro i zmianie wielu detali architektonicznych. Szczęśliwie nad portalem wejściowym zachowała się pamiątkowa tablica, której łaciński tekst ułożył inicjator budowy gimnazjum, ks. Leopold Jan Szersznik: „Bonis artibus Impavida Francisci II R. I. Munificientia Gallo Vindobonae propinquante erexit magnanima Ducis Teschinensis Alberti liberalitas ampliavit. MDCCCII.” (“Dla sztuk pięknych wystawiła nieulękła hojność Cesarza Rzymskiego Franciszka II, kiedy Francuz zbliżał się do Wiednia, powiekszyła wielkoduszna szczodrość księcia cieszyńskiego Alberta. 1802.”). Zaznaczyć trzeba, że gimnazjum katolickie nie było jedynym budynkiem, do powstania którego przysłużył się Albert Sasko – Cieszyński wraz ze swą małżonką Marią Krystyną. Należał do nich także nieistniejący już budynek Szkoły Głównej z 1777 roku, browar mieszczański przy ul. Śrutarskiej 39 z 1810 r., czy Konwikt Cselesty przy ul. Kochanowskiego 14 z roku 1824.
Tekst: Mariusz Makowski
Fotografie: Dominik Dubiel, Paweł Halama, Daniel Hryciuk, Magdalena Jańczuk, Renata Karpińska, Mariusz Makowski, Joanna Rzepka Dziedzic, Anna Szostok Fedrizzi, Henryk Tesarczyk
W publikacji wykorzystano fotografie, dokumenty i eksponaty ze zbiorów:
-
Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie,
-
Książnicy Cieszyńskiej w Cieszynie,
-
Archiwum Państwowego w Katowicach, Oddział w Cieszynie,
-
Urzędu Miejskiego w Cieszynie,
-
Muzeum Beskyd, Frýdek Místek,
-
Mariusza Makowskiego
oraz ilustracje z publikacji:
-
H. Wawreczka, J. Spyra, M. Makowski,
-
„Cieszyn i Czeski Cieszyn na starych widokówkach i fotografiach”, WART, Nebory 1999.