Dom Żydowski (ul. Mennicza 4)
Dom Żydowski (ul. Mennicza 4)
Dom Żydowski został kupiony w 1640 r. przez Jakuba Singera i przez następne 150 lat znajdował się w ręku jego potomków. Mieścił się tu pierwszy żydowski dom modlitwy działający na terenie Cieszyna. Początkowo była to zapewne jedna z izb, a uczestnikami modlitw byli członkowie rodziny Jakuba oraz jego domownicy, gdyż przywileje cesarza Leopolda I z 1675 r. i 1696 r. zastrzegały prawo odbywania praktyk religijnych w mieście do członków rodziny Singerów. W późniejszym czasie, zapewne po pożarze w 1720 r. została zbudowana wewnątrz budynku odrębna bóżnica, która znajdowała się w podwórzu na piętrze, w rogu nad gankiem. Dwoma bokami przylegała do murowanych ścian budynku, natomiast dwie pozostałe ściany były zbudowane z drewna. Bóżnica była niewielka (ok. 5,5 na 1,75 metra), nadal bowiem służyła wyłącznie potrzebom rodziny Singerów. Na przeł. XVII i XVIII w. Dom Żydowski podzielony został na kilka działów należących do różnych członków rodu Singerów, ale bóżnica użytkowana była wspólnie przez wszystkich. W poł. XVIII w. ówczesna właścicielka większości Domu Żydowskiego Lea, wdowa po Mojżeszu Singerze rozebrała dotychczasową bóżnicę, odbudowując ją w tym samym miejscu i z takiego samego materiału czyli z drewna. Ze względów bezpieczeństwa pożarowego musiała tylko dobudować murowany komin. Władze uznały przy tym, że chodzi w tym przypadku jedynie o pokój do modlitwy, a nie o synagogę.
W 1788 r., Singerowie z powodu długów sprzedali Dom Żydowski, nabywcą był Jakub Lobenstein z Frydku, ówczesny żydowski kolektor. Jakiś czas bożnica działała tu nadal, ale dla coraz liczniejszej społeczności była już absolutnie niewystarczająca. Także w późniejszym okresie Dom Żydowski (z małymi przerwami) pozostawał w ręku Żydów, m. in. rodziny Tugendhatów. W tym okresie, w końcu XIX w. kamienica uzyskała kształt zachowany w zasadzie do dzisiaj.
Zmierzając dalej ul. Menniczą mijamy m.in. ozdobną kamieniczkę (nr 8), która od 2 poł. XIX w. znajdowała się w posiadaniu rodziny Kohnów. Mieszkał tu lekarz miejski dr Alois Kohn (ok. 1832-1917), potem jego syn dr Artur Kohn, także lekarz, w końcu Juliusz Kohn, znany przed wojną przemysłowiec i koneser sztuki. Kierujemy się jednak w stronę Placu Teatralnego. Tu, na miejscu dawnej szkoły parafialnej, a potem Szkoły Głównej w 70. latach XIX w. działała prowadzona przez gminę szkoła żydowska (skwer poniżej budynku teatru, na tyłach kamienicy przy ul. Głębokiej 42). Natomiast na rogu ul. Menniczej oraz ul. L. Kluckiego znajdował się pierwszy żydowski dom modlitwy w Cieszynie.