Kalendarium lat 1918-1920
1918
- 2 października - posłowie polscy przedkładają na forum Rady Państwa w Wiedniu rezolucję domagającą się odbudowy niezawisłego państwa polskiego, złożonego z ziem dawnej Rzeczypospolitej, z dostępem do morza i obszarami zamieszkiwanymi przez Polaków (w tym ze Śląskiem).
- 10 października - w Krakowie posłowie galicyjscy i cieszyńscy postanawiają przygotować proces przejęcia władzy z rąk austriackich w odpowiedniej do tego chwili i utworzyć Komitet Polski.
- 12 października - zebranie przedstawicieli polskich organizacji politycznych, społecznych i kulturalnych w Domu Narodowym w Cieszynie. Zapada decyzja o utworzeniu Śląskiego Komitetu Międzypartyjnego, według klucza partyjnego. PPSD, ZŚK i PZN miały mieć w nim równą reprezentację. Komitet miał liczyć 21 osób; każde stronnictwo wydelegować miało 7 osób, w tym jednego posła do parlamentu austriackiego oraz jedną kobietę. W wydanej rezolucji zebrani uznają bezwarunkowo przynależność niepodległej Polski.
- 13 października - polski wiec w Orłowej.
- 16 października - Cesarz austriacki Karol, chcąc ratować monarchię wydaje manifest, zapowiadający utworzenie związku niezależnych państw, dający podstawę do tworzenia lokalnych samorządów narodowych.
- 19 października - pierwsze zebranie Komitetu Międzypartyjnego. Przyjmuje on nazwę - Rada Narodowa (dla) Księstwa Cieszyńskiego (RNKC).
- 26 października - RNKC powołuje subkomitet mającego przygotować statut administracji samorządowej na Śląsku Cieszyńskim. Do czasu zespolenia z Polską proponowano pozostawienie w stanie niezmienionym systemu dawnej austriackiej administracji państwowej i autonomicznej oraz systemu podatkowego. W przyszłości Śląsk Cieszyński miał otrzymac status autonomii. Plany nie zostały zrealizowane. Ustępstwem na rzecz Czechów miało być oddanie im frydeckiego powiatu politycznego.
- 27 października - polski wiec na rynku w Cieszynie.
- 28 października - w Krakowie powstaje Polska Komisja Likwidacyjna. W Pradze proklamuje się powstanie niepodległej Czechosłowacji .
- 30 października - RNKC proklamuje przynależność Śląska Cieszyńskiego do Polski. Ślubowanie Radzie i Polsce składa 60 polskich wójtów.
- 31 października/1 listopada - grupa polskich oficerów cieszyńskiego pułku austriackiego pod dowództwem por. L. Skrzypka, K. Matusiaka i F. Barteczka dokonuje przewrotu wojskowego i podporządkowuje się RNKC.
- 1 listopada - RNKC podporządkowuje się starosta cieszyński Zygmunt Żurawski, bielski J. Podczaski, prezydent sądu obwodowego w Cieszynie Johann Harbich i opanowane przez Niemców władze miasta Cieszyna, którym RNKC obiecała pozostawienie dotychczasowego systemu administracji gminnej. Do wieczora RNKC przejęła na obszarze swoich wpływów władzę polityczną. Wiec niemiecki w Bielsku przeciwko przynależności do Polski lub Czechosłowacji.
- 3 listopada - wiec polski w Skoczowie. W memorandum do zachodnich mocarstw szef dyplomacji ČSR E. Beneą domaga się zajęcia przez aliantów zachodniej części Śląska Cieszyńskiego wraz z Cieszynem.
- 4 listopada - Rada Narodowa w Pradze w piśmie do szefa dyplomacji rządu Rady Regencyjnej Stanisława Głąbińskiego protestuje przeciwko ogłoszeniu się Rady Narodowej najwyższą władzą. Przybycie do Cieszyna gen. F. Aleksandrowicza, który obejmuje dowództwo nad wojskiem polskim na Śląsku Cieszyńskim. Dowództwo nad Milicją Polską Śląska Cieszyńskiego obejmuje por. J. Szczurek.
- 5 listopada - RNKC podpisała z ZNV umowę tymczasowo rozgraniczającą Śląsk Cieszyński według kryterium etnograficznego. Pod władzą RNKC ma pozostać powiat bielski, cieszyński i większość frysztackiego, pod władzą ZNV powiat frydecki.
- 6 listopada - władze miast Skoczów i Strumień żądają utrzymania związków z Austrią. RNKC jako władzę zwierzchnią uznaje rzymsko - katolicki Wikariat Generalny w Cieszynie.
- 7 listopada - władze Bielska żądają utrzymania związków z Austrią.
- 8 listopada - nota rządu Czechosłowacji do Warszawy uznająca umowę z 5 listopada.
- 10 listopada - RNKC przenosi swoją siedzibę z Domu Narodowego na zamek.
- 11 listopada - Rada Regencyjna w Warszawie przekazuje władzę Józefowi Piłsudskiemu jako Tymczasowemu Naczelnikowi Państwa.
- 17 listopada - władzę wojskową w strefie RNKC przejmuje płk. F.K. Latinik.
- 21 listopada - początek nieudanej misji w Pradze wysłannika polskiego MSZ R. Wegnerowicza.
- 25 listopada - posiedzenie rządu w Warszawie poświęcone kwestii cieszyńskiej z udziałem przedsta¬wicieli RNKC. Rząd podejmuje uchwałę upoważniającą Radę do sprawowania w jego imieniu władzy na Śląsku Cieszyńskim.
- 15 listopada - praska Rada Narodowa depeszuje do Cieszyna, że nadal uznaje porozumienie z 5 listopada.
- 28 listopada - dekret Naczelnika Państwa wyznacza wybory do Sejmu Ustawodawczego w Warszawie na 26 stycznia 1919 r. Mają one objąć również Śląsk Cieszyński w granicach ustanowionych porozumieniem z 5 listopada.
- 30 listopada - protest konsula ČSR przy PKL w Krakowie K. Lochera przeciwko naruszaniu w Cieszyńskiem suwerenności państwa czechosłowackiego. Ponowny protest 2 grudnia.
- 2 grudnia - Ministerstwo Obrony Narodowej w Pradze ponagla E. Beneąa, aby wpłynął na wysłanie do Cieszyna wojsk Ententy, motywując to rzekomym zagrożeniem ze strony polskich bolszewików.
- 4 grudnia - w związku zagrożeniem ze strony czeskiej F. Latinik wydaje rozkaz dotyczący obrony Śląska Cieszyńskiego.
- 6 grudnia - nota rządu polskiego przeciwko okupacji Bogumina przez żołnierzy czeskich.
- 10 grudnia - E. Beneą wystosowuje do francuskiego MSZ notę oskarżającą cieszyńskich Polaków o bolszewizm i sugerującą chęć nadania planowanej czechosłowackiej okupacji charakteru „międzynarodowego”.
- 17 grudnia - do Pragi przybywa polska delegacja z listem od J. Piłsudskiego do T. G. Masaryka i instrukcjami MSZ, w których proponuje się - bezskutecznie - powołanie komisji mieszanej dla uregulowania spornych spraw.
- 18 grudnia - wojska czeskie zajmują Opawę. Koniec niemieckiego „Sudetenlandu”. W Cieszynie powstaje Rząd Krajowy Księstwa Cieszyńskiego na czele z J. Michejdą.
- 20 grudnia - uroczyste uznanie RNKC przez władze kościoła ewangelickiego.
1919
- 11 stycznia - K. Locher wysyła do Pragi telegram, aby nie dopuścić do przeprowadzenia wyborów na Śląsku Cieszyńskim.
- 12 stycznia - do RNKC nadchodzi telegram od ZNV informujący, że ze względu na brak rządowych pełnomocnictw tego organu, umowa z 5 listopada jest nieważna.
- 17 stycznia - posiedzenie rządu czechosłowac¬kiego. Większość zebranych oraz prezydent Masaryk opowiada się za zbrojnym atakiem na strefę RNKC. Masaryk jest również pomysłodawcą wojskowej mistyfikacji, polegającej na przydzieleniu do czechosło¬wackich jednostek oficerów Ententy w celu zmylenia strony polskiej co do prawdziwych inicjatorów interwencji. Ostateczne decyzje zapadają na posiedzeniu rządu 20 stycznia. Stronie czechosłowackiej chodzi o osiągnięcie lepszej pozycji na spornym terenie w związku z rozpoczynającą się 19 stycznia Konferencją Pokojową w Paryżu.
- 20 stycznia - w depeszy z Cieszyna do premiera I. Paderewskiego Polacy proszą o pomoc. Premier zapewnia jednak, że ludności polskiej na Śląsku Cieszyńskim nic nie grozi gdyż Ententa obiecała załatwić spór na zasadzie etnograficznej. Twierdzi też, że podjęcie przez Czechów akcji zaczepnych byłoby dla nich sprawą politycznie nieopłacalną. 1919
- 21 stycznia - Praga formułuje notę do rządu polskiego i państw Ententy, oskarżającą Polaków m.in. o dokonanie okupacji Śląska Cieszyńskiego i tolerowanie agitacji bolszewickiej. Dzień ataku władze wojskowe wyznaczają na 23 stycznia, cztery dni po rozpoczęciu Konferencji Pokojowej w Wersalu i na trzy dni przed wyborami do polskiego Sejmu Ustawodawczego.
- 23 stycznia - 16000 czeskich żołnierzy przekracza linię z 5 listopada 1918 r. Zaplanowany w Pradze fortel, który próbuje się zrealizować na zamku w Cieszynie poprzez żądanie wycofania wojsk polskich przez kilku Czechów, przebranych w mundury oficerów państw koalicji, nie powiódł się. Warszawa rozkazała F. Latinikowi, aby na atak odpowiedzieć siłą. Czesi nacierają wprost na Cieszyn z Frydku, na rewir karwiński i Bogumin z Morawskiej Ostrawy oraz ze Słowacji przez przełęcz jabłonkowską i Trzyniec. Przeciwko nim strona polska może na razie wystawić jedynie około 1500 żołnierzy i oddziały Milicji. Premier I. Paderewski wysyła do Pragi protest.
- 26 stycznia - w Stonawie Czesi mordują 20 polskich jeńców i rannych. W Kończynach Małych ginie przybyły z posiłkami kpt. Cezary Haller. Na skutek utraty Karwiny i okolic oraz groźby ataku na Cieszyn, płk Latinik decyduje się ewakuować wojska na linię Wisły. Przybywają posiłki. Cieszyn opuszcza też większość członków Rady Narodowej, udając się do Bielska i Krakowa.
- 27 stycznia - Czesi bez walki zajmują Cieszyn.
- 28 stycznia - początek bitwy pod Skoczowem. RNKC obraduje w siedzibie krakowskiej PKL. Powstają plany utworzenia organizacji uchodźców i budowania dla nich baraków mieszkalnych w Oświęcimiu. E. Beneą poinformował T.G. Masaryka, że operacja wojskowa wywołała w Paryżu „złe wrażenie”.
- 29 stycznia - Praga nakazuje Šnejdarkowi wstrzymanie dalszego marszu, na co czeski dowódca nie reaguje. Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej po raz pierwszy omawia sprawę cieszyńską.
- 30 stycznia - zatrzymanie wojsk czeskich na linii Wisły. Czescy parlamentariusze proponują zawieszenie broni. Płk Latinik wyraża zgodę. Następnie zostaje ono przedłużone o dalsze 24 godziny. Formalną umowę o zawieszeniu działań wojennych obaj dowódcy podpisują 3 lutego. Obowiązywała na 7 dni, z automatycznym przedłużaniem o dalszy tydzień, o ile któraś ze stron nie wypowie jej na 48 godzin przed upływem tego terminu.
- 31 stycznia - protest polskiego rządu przeciwko agresji.
- 1 lutego - w Paryżu delegacje USA, Wielkiej Brytanii, Włoch i Francji oraz reprezentant Polski R. Dmowski podpisują „Umowę w sprawie Księstwa Cieszyńskiego”, w myśl której administracja na Śląsku Cieszyńskim ma nadal funcjonować według postanowień umowy z 5 listopada 1918 r. Wojska Šnejdarka nie muszą wycofywać się do punktów wyjściowych sprzed 23 stycznia, ale tylko za rzekę Olzę. Do czasu rozstrzygnięcia sporu przez Konferencję Pokojową, obszar wzdłuż linii kolejowej na północ od Cieszyna zajmują oddziały czeskie, na południe od Cieszyna polskie. Czesi zyskują kontrolę nad rewirem karwińskim. 3 lutego umowę podpisał Beneą. Sprawa cieszyńska wchodzi na arenę międzynarodową.
- 6 lutego - RNKC protestuje przeciwko umowie paryskiej gdyż w czeskiej strefie Polacy stanowią 72%.
- 8 lutego - wybuch strajku górników przeciwko czeskiej okupacji. Strajk trwa do 25 marca.
- 12 lutego - przyjazd do Cieszyna alianckiej Komisji Kontrolującej na czele z Francuzem M. Grenardem. Czesi nie wykonują postanowień umowy paryskiej.
- 14 lutego - Odezwa Komisji Kontrolującej do ludności z prośbą o zachowanie spokoju.
- 17 lutego - po raz pierwszy od czasu ataku wojsk czechosłowackich RNKC zbiera się na swoim posiedzeniu w Cieszynie.
- 24 lutego - przebywająca w Warszawie Misja Między¬sojusznicza J. Noulensa, jako organ nadrzędny, naciska na Komisję Kontrolującą, aby trzymała się ustaleń koalicji. Do Cieszyna przybywają wysłannicy Misji: francuski gen. H. Niessel, włoski gen. L.G. Romei i Anglik płk. H.Wade.
- 5 lutego - pod naciskiem delegacji Misji Między¬sojuszniczej Czesi podpisują umowę wojskową, w wyniku której Cieszyn, Trzyniec, Jabłonków i Frysztat wracają pod kontrolę wojsk polskich a rewir karwiński i Bogumin przypada stronie czeskiej. Między wojskami obu państw, wzdłuż linii demarkacyjnej wprowadza się strefę neutralną. Ilość żołnierzy w pasie do 10 km z obu stron od linii demarkacyjnej nie mogła przekraczać 3000.
- 27 lutego - do Cieszyna powraca polskie wojsko. Ekspozytura RNKC w Bielsku zakończyła działalność.
- 4 marca - RNKC ustala plan masowych wieców protestacyjnych przeciwko niedotrzymywaniu przez stronę czechosłowacką podpisanych umów. Zebrani protestują także przeciwko utworzeniu w strefie czeskiej odrębnego starostwa karwińskiego, na którego czele stanął były starosta frysztacki J. Baron. Następcą Barona we Frysztacie został propolsko nastawiony Niemiec L. Schalscha. Strona polska traci realną władzę w 1/3 zarządzanego wcześniej przez siebie terytorium.
- 14 marca - uchwałą Sejmu Ustawodawczego w Warszawie zostali dokooptowani do jego składu wcześniejsi polscy kandydaci ze Śląska Cieszyńskiego: P. Bobek, K. Junga, J. Kantor, R. Kunicki, ks. J. Londzin, T. Reger.
- 19 marca - do Paryża przybywa ks. Londzin.
- 6 kwietnia - ZNV wydaje okólnik zakazujący gminom w strefie czeskiej utrzymywania urzędowego kontaktu z władzami polskimi.
- 14 kwietnia - po odrzuceniu planów neutralizacji Śląska Cieszyńskiego, do Rady Najwyższej Konferencji Pokojowej docierają dwa projekty rozwiązania kwestii cieszyńskiej, przygotowane przez Komisje do Spraw Czechosłowackich i Spraw Polskich. W pierwszym, sformuowanym przez większość mocarstw, proponuje się Polsce pow. bielski, w drugim- włoskim: pow. bielski, część pow. cieszyńskiego z Cieszynem i Trzyńcem, ale bez Jabłonkowa oraz pow. frysztacki z Frysztatem, Karwiną i Boguminem. Polska otrzymałaby 8 (20%) kopalń węgla Zagłębia Ostrawsko - Karwińskiego. Pozostający po polskiej stronie 15 km odcinek kolei koszycko - bogumińskiej byłby uzupełniony dla ČSR poprzez dobudowane połączenie. Podobny projekt dotarł do Paryża od Komisji Kontrolującej z Cieszyna, który dawał Polsce 10 kopalń. Od nazwiska jej członka i właściwego twórcy projektu - włoskiego oficera, zwany był „linią Tissiego” lub „linią Larischa” gdyż dobra tego przemysłowca znalazłyby się w Polsce. Także i ten projekt, choć korzystniejszy dla Polski, nie zadowala obu stron. Reskrypt Sądu Krajowego w Brnie wyłącza sądy w Boguminie, P. Ostrawie i Frydku od Sądu Okręgowego w Cieszynie i ogranicza obwody sądowe w Cieszynie, Frysztacie i Jabłonkowie.
- 30 kwietnia - delegacja cieszyńskich Polaków u J. Piłsudskiego.
- 21 lipca - w Krakowie rozpoczyna się polsko - czecho¬słowacka konferencja. Polska proponuje plebiscyt. Czesi nie składają żadnych konkretnych propozycji. Trwajacą do 29 lipca konferencja kończy się fiaskiem.
- 22 sierpnia - połączone Komisje d.s. Polskich i Czechosłowackich, wbrew stanowisku Francji, proponują „linię Tissiego” jako przyszłą granicę. 3 września Francja jednak odrzuca ten projekt. Sprawa ponownie wraca do obu Komisji.
- 11 września - Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej uchwala plebiscyt na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie.
- 17 września - w Cieszynie powstaje polski Główny Komitet Plebiscytowy pod przewodnictwem R. Kunickiego.
- 23 września - na posiedzeniu RNKC L. Wolf proponuje stworzyć „prowincję śląską”, obejmująca Śląsk Cieszyński i Górny wraz z pow. chrzanowskim i Zagłębiem Dąbrowskim.
- 27 września - Rada Najwyższa Konferencji Pokojowej zatwierdza plebiscyt na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie. W tym miesiącu Czesi tworzą tajną organizację bojową „Obronę Obywatelską”.
- 3 listopada - protest delegata MSZ W. Günthera do Komisji Kontrolującej przeciwko rozwiązywaniu wydziałów gminnych przez Czechów.
- 6 listopada - wniosek posłów cieszyńskich w Sejmie Ustawodawczym w sprawie prześladowania Polaków na Śląsku Cieszyńskim.
- 4 grudnia - nota polskich delegatów przy alianckich Komisjach Międzysojuszniczych oraz cieszyńskich posłów do Międzysojuszniczej Komisji Plebiscytowej w sprawie konieczności przestrzegania umowy paryskiej jako warunku przystąpienia do plebiscytu. Końcem grudnia Polacy tworzą Tajną Organizację Wojskową. 30 stycznia - do Cieszyna przybywa Międzyso¬jusznicza Komisja Plebiscytowa na czele z Francuzem Gustavem de Manneville.
1920
- 2 lutego - Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa przejmuje władzę na Śląsku Cieszyńskim. Ustala, że linia z 25 lutego 1919 będzie teraz rozgraniczać administrację i sądownictwo obu części obszaru, które nazwano prefekturami. Likwidacja strefy neutralnej. Końcem lutego Komisja przekazuje tzw. starostwo karwińskie bezpośrednio pod władzę podlegającej jej Komisji Administracyjnej. K.A. przewodniczy Włoch D. di Bernezzo a delegatem polskim zostaje T. Adamecki. Polskim prefektem został Z. Żurawski, czeskim Michalek. Rozwiązuje się Milicję Śląską a żandarmerię podporządkowuje koalicji. Plebiscyt jest planowany na początek maja.
- 4 lutego - do Cieszyna wkracza batalion żołnierzy francuskich a po kilku dniach włoskich.
- 9 lutego - polski wiec w Orłowej przeciwko zarządzeniom Komisji alianckiej faworyzującym stronę czechosłowacką, zwłaszcza w kwestii obsady posterunków żandarmerii. 1920
- 12 lutego - wiec nauczycieli polskich w Cieszynie przeciwko zarządzoniom szkolnym Komisji.
- 15 lutego - wiec polskich wójtów w Cieszynie przeciwko oddaniu części gmin pod władzę czeską.
- 22 lutego - wiec polskich górników na rynku w Cieszynie przeciwko zachowaniu władz czeskich w Zagłębiu.
- 7 marca - krwawe starcia w Rychwałdzie, potem do 9 marca w Orłowej, Łazach, Porębie, Dąbrowie, Pietwałdzie.
- 15 marca - z powodu sytuacji na Śląsku Cieszyńskim wysłannik MSZ G. Szura informuje Warszawę, że „plebiscyt w tej części Śląska, o którą najwięcej chodzi, byłby zupełnie przegrany”.
- 23 marca - Międzynarodowa Komisja Plebiscytowa wydaje ordynację plebiscytową, która budzi wątpliwości Polaków i Czechów w kwestii „przynależności gminnej” osób uprawnionych do głosowania. W tym czasie Polacy tworzą organizację „spiskowo - bojową” o nazwie „Konfederacja Śląska”. Liczba uchodźców polskich ze stref rządzonych przez Czechów wynosi około 2000.
- 13 kwietnia - Czesi tworzą osobną subprefekturę dla zarządzanych przez siebie gmin pow. cieszyńskiego.
- 4 maja - na wniosek Międzysojuszniczej Komisji Plebiscytowej Konferencja Ambasadorów w Paryżu zawiesza przeprowadzenie plebiscytu na następne dwa miesiące.
- 7 maja - krwawe starcia w Boguminie, Karwinie, Orłowej, Cieszynie.
- 19 maja - Polacy przedkładają Międzysojuszniczej Komisji Plebiscytowej listę „czeskich zbrodni i gwałtów”. Podobny, lecz obszerniejszy wykaz, przekazali wkrótce także Czesi.
- 21 maja - początek strajku polskich górników w Karwinie przeciwko postępowaniu żandarmerii czeskiej i za wprowadzeniem polskiej administracji. Strajk trwa do 27 czerwca.
- 25 maja - noty rządu polskiego do mocarstw zachodnich oskarżające stronę czeską o stosowanie terroru, koncentrację wojsk nad Ostrawicą i propagandę bolszewicką, co uniemożliwia przeprowadzenie plebiscytu.
- 28 maja - na konferencji działaczy i urzędników polskich w Cieszynie postanawia się o maksymalnych i minimalnych polskich żądaniach terytorialnych. Program maksymalny obejmował przyznanie Polsce powiatu bielskiego, cieszyńskiego, frysztackiego i podział gmin leżących poza obszarem tych powiatów. Program minimalny: powiat bielski i powiat cieszyński bez 5 gmin z czeską większością. W powiecie frysztackim granica miała przechodzić na zachód od Suchej Średniej, Karwiny, Polskiej Lutyni, Skrzeczonia, Wierzbicy.
- 31 maja - delegacja polska z Cieszyna ustala w Warszawie, że Polsce mają przypaść gminy z 80% polską większością a o losie reszty gmin zadecydują negocjacje. Pod koniec maja rząd francuski występuje z propozycją arbitrażu w sprawie cieszyńskiej. Na arbitra przewiduje się króla Belgów Alberta. Obie strony początkowo akceptują plan, lecz wkrótce potem Czechosłowacja odrzuca arbitraż i żąda plebiscytu.
- 2 lipca - Międzynarodowa Komisja Plebiscytowa wprowadza stan wyjątkowy.
- 10 lipca - wobec dramatycznej dla Polski sytuacji na froncie bolszewickim premier W. Grabski podczas obrad rzadów państw Ententy w belgijskim mieście Spa godzi się na przekazanie sprawy cieszyńskiej (oraz problemu granic Polski na odcinku litewskim, białoruskim i ukraińskim) do rozstrzygnięcia przez Konferencję Ambasadorów w zamian za pomoc materiałową dla polskiej armii i dyplomatyczną w stosunkach z Rosją. Na takie rozstrzygnięcie decyduje się także Czechosłowacja.
- 15 lipca - Sejm Ustawodawczy w Warszawie uchwala autonomię dla przyszłego woj. śląskiego.
- 19 lipca - początek obrad Konferencji Ambadorów w Paryżu. Obecna jest tylko delegacja czechosłowacka.
- 20 lipca - do Paryża przybywa spóźniona polska delegacja polska na czele z I. Paderewskim. Do delegacji dołączyli: ks. Londzin, pastor Kulisz, W. Dąbrowski, J. Kiedroń. Paderewski przedkłada poskie postulaty w sprawie cieszyńskiej.
- 28 lipca - Konferencja Ambasadorów w Paryżu dokonuje podziału Śląska Cieszyńskiego zgodnego z maksymalnym planem czechosłowackich ustępstw, skon¬struowanym przez E. Beneąa. Polsce przypada jedynie pow. bielski, cieszyński do rzeki Olzy, kilka gmin z pow. frysztackiego (1009 km², 43,8% obszaru). Czechosło¬wacja zyskuje całe Zagłębie Ostrawsko - Karwińskie, hutę w Trzyńcu i cały cieszyński odcinek kolei koszycko- bogumińskiej (1273 km², 56,2%). W części czechosłowac¬kiej Polacy stanowią ponad 150 000, a w gminach, które Polska chciała przyłączyć ponad 70%. Na Spiszu Polska uzyskała 14, na Orawie 13 wsi. E. Beneą podpisuje decyzję o podziale.
- 31 lipca - podpis pod decyzją Konferencji Ambasadorów składa I. Paderewski. W proteście stwierdza, że wykopie ona między obu narodami przepaść, „której nic nie zdoła zasypać”.
- 4 sierpnia - RNKC zbiera się po raz ostatni i protestuje przeciwko podziałowi. Trwają protesty w wielu gminach przyznanych Czechosłowacji oraz w Polsce.
- 10 sierpnia - Polska i Czechosłowacja przejmują przyznane sobie obszary z rąk Międzysojuszniczej Komisji Plebiscytowej. Powiaty cieszyński (do Olzy) i bielski wchodzą w skład wojewódctwa śląskiego. W części czechosłowackiej powstaje powiat czeskocieszyński (Cieszyn zachodni staje się Czeskim Cieszynem), którego zamieszkiwany przez Polaków obszar wraz z powiatem frysztackim w Polsce nazywa się Śląskiem za Olzą, Śląskiem Zaolziańskim i Zaolziem. Liczba uchodźców polskich z Zaolzia wrasta do 12000. Sejm polski nigdy tego podziału nie uznał.
