Zasięg darmowego dostępu do Wi-Fi w Cieszynie

Wejdź na wersję strony dostosowanej dla osób niepełnosprawnych
visitCieszyn
  • Cieszyn z lotu ptaka
  • DLACZEGO WARTO?
    po co przyjechać do Cieszyna?
  • Historia i tradycja
  • Odkrywaj Cieszyn
  • Ciekawostki
  • Cieszyn INEurope
    Mapa
  • NOCLEGI/JEDZENIE
  • Cieszyn z lotu ptaka
  • DLACZEGO WARTO?
    • IMPREZY
    • HISTORIA MIASTA
    • PROGRAMY ZWIEDZANIA
    • ZABYTKI I ATRAKCJE
    • PRZEWODNIKI
  • Historia i tradycja
    • Dzieje miasta
    • Dzieje ratusza
    • Moneta w dawnym Cieszynie
    • Miasto i jego mieszkańcy
    • Osobistości
    • Tradycje cieszyńskie
    • Czarownica powołana
    • Cieszyńskie tramwaje
  • Odkrywaj Cieszyn
    • Odkrywaj Cieszyn latem
    • Odkryj Cieszyn w jeden dzień
  • Ciekawostki
    • Mapa Legend
    • Cieszyńskie Naj
    • Czy wiesz, że?
    • Cieszyn na starej fotografii
    • Witualny spacer
    • Cieszyn w liczbach
  • Cieszyn INEurope
  • NOCLEGI/JEDZENIE
    • HOTELE/POKOJE/KWATERY
    • RESTAURACJE
    • KAWIARNIE
    • CUKIERNIE
    • BARY/BISTRA
    • STOŁÓWKI
    • PIZZERIE
    • CIESZYŃSKIE KANAPKI

Pradzieje

Narzędzia krzemienne z Góry Zamkowej -paleolit - ze zbiorów MSC, fot. R. Karpińska
Toporek kamienny z okolic Cieszyna - neolit - ze zbiorów MSC, fot. R. Karpińska
Urna lużycka - ze zbiorów MSC, fot. R. Karpińska
Monety rzymskie - (od lewej Dioklecjan,Wespazjan, Konstantyn Wielki) - ze zbiorów MSC, fot. R. Karpińska
Rotunda romańska

W. Kuś

           Obecna znajomość pradziejowego i średniowiecznego osadnictwa Ziemi Cieszyńskiej prezentuje się jeszcze stosunkowo skromnie. Dotyczy to zarówno stanu rozpoznania terenowego, jak i stopnia przebadania zarejestrowanych dotychczas stanowisk. Sytuacja ˙ta powoduje, że wiele zagadnień dotyczących problematyki osadnictwa pozostaje jeszcze nierozpoznanych. Niewątpliwy wpływ na obraz osadnictwa tego terenu mają własności fizjograficzne. Dominacja obszarów górskich i podgórskich, o niezbyt korzystnych warunkach ˙klimatycznych /zwiększona ilość opadów, krótszy okres wegetacji/ oraz trudne w uprawie gleby, ograniczały osadnictwo społeczności rolniczych w pradziejach. Istotne znaczenie w procesie osadniczym miało także położenie geograficzne terenu znajdującego się na północno-wschodnim i północnym przedpolu ważnych przejść „transkarpackich”- Bramy Morawskiej i Przełęczy Jabłonkowskiej. Przemieszczanie się przez te naturalne przejścia grup ludnościowych, w tym i wypraw o charakterze łupieżczym, mogło wpływać destabilizująco na trwałość osadnictwa na tym terenie. Pomimo tego prowadzone badania archeologiczne wykazują istnienie w pradziejach nie tylko krótkotrwałych pobytów ludzi na tym terenie, ale też istnienie trwałych osad, zakładanych w miejscach, które najlepiej odpowiadały wymaganiom ówczesnego człowieka.

 

          Do takich miejsc należał między innymi rejon dzisiejszego Cieszyna z Górą Zamkową na czele. Góra Zamkowa, z zachowanymi do dnia dzisiejszego pozostałościami średniowiecznego zamku, to z natury obronne wzniesienie, przypominające kształtem ścięty stożek o stromych zboczach, położony na prawym brzegu rzeki Olzy i jej niedużego dopływu Bobrówki. Trzon wzniesienia o wysokości prawie 300 m. n.p.m. tworzą wapienie cieszyńskie. Najstarsze ˙stwierdzone dotychczas ślady pobytu człowieka na Górze Zamkowej, reprezentowane są przez narzędzia kamienne - ostrza-groty, pochodzące z okresu górnego paleolitu, związane z kulturą szelecką /38-24 tys. lat p.n.e./. Na tej podstawie możemy mówić o istnieniu na Górze Zamkowej obozowiska ludności zbieracko- łowieckiej, ˙która penetrowała teren chłodnego stepu, polując na mamuty czy renifery. Ochłodzenie klimatu spowodowane nasunięciem się lądolodu na obszar Niżu Europejskiego, spowodowało przemieszczenie się tejże ludności w kierunku Europy Wschodniej. Przez następnych kilkanaście tysięcy lat Góra Zamkowa prawdopodobnie nie była zasiedlana, na co wskazuje brak materialnych pozostałości działalności człowieka. Z okresu tego znamy jednak nieliczne stanowiska archeologiczne pochodzące z innych obszarów Śląska Cieszyńskiego. Do takich należą między innymi stanowiska z paleolitu schyłkowego /12-8 tys. lat p.n.e./ Jaworze 8a, Jaworze 10, czy Ochaby 1, czy mezolitu - środkowa epoka kamienia /8-5 tys. lat p.n.e./. Niewykluczone jednak, że i na Górze Zamkowej mogły funkcjonować okresowo grupy ówczesnej ludności. Częściowe tylko przebadanie Góry Zamkowej oraz zniszczenia najstarszych warstw przez młodsze, szczególnie średniowieczne budowle, nie pozwalają na całkowite wykluczenie zasiedlania w tak długim okresie czasu. Podobnie sytuacja osadnicza przedstawia się w okresie neolitu - młodsza epoka ˙kamienia /5-2,3 tys. lat p.n.e./. 

 

           Pojawia się wtedy gospodarka rolno-hodowlana, przejawiająca się w trwałych formach osadniczych /osiedla z obiektami mieszkalno-gospodarczymi/. Osadę o takim charakterze odkryto i przebadano w ostatnich latach w Cieszynie- Krasnej. Także w tym przypadku nie wyklucza się istnienia jakiejś osady na Górze Zamkowej, tym bardziej, że w cieszyńskim muzeum znajdują się fotografie dwóch fragmentów ceramiki neolitycznej właśnie z Góry Zamkowej. Niestety brak samych zabytków. Ożywienie osadnicze na terenie regionu cieszyńskiego i samego Cieszyna następuje u schyłku epoki brązu /V okres epoki brązu 900-700 lat p.n.e./ oraz we wczesnym okresie epoki żelaza /okres halsztacki 700-400 lat p.n.e./. Zarejestrowane osiedla wyżynne zlokalizowane są na wzniesieniach i cyplach, na przedpolu Beskidu. Należy do nich obok Podobory /Rep. Czeska/, Międzyświecia, gm. Skoczów również Góra Zamkowa w Cieszynie. Badania archeologiczne prowadzone w latach 40. i 50. XX wieku wykazały istnienie tutaj osady ludności kultury łużyckiej, poświadczonej głównie w materiale ceramicznym. Niewykluczone, że osadnictwo z tego okresu kontynuowane jest również w okresie następnym zwanym lateńskim lub przedrzymskim /400 l. p.n.e. do pocz. naszej ery/. Na terenie ˙zachodniej i środkowej Europy to okres dominacji starożytnych Celtów, którzy w okresie swych wędrówek zasiedlają również część terenów Polski południowej. Również w Cieszynie na Górze Zamkowej mamy do czynienia z pozostałościami osady obronnej związanej z celtyckim plemieniem Kotynów. Dominującym elementem w materiale zabytkowym jest charakterystyczna ceramika grafitowa o formach i ornamentyce celtyckiej, toczona na kole garncarskim oraz lepiona ręcznie. Do wyjątkowych znalezisk należą złota moneta celtycka, paciorek szklany oraz łyżka odlewnicza. Ze względu na specyficzne cechy wyróżniające tą jednostkę kulturową określono ją mianem kultury puchowskiej od nazwy stanowiska Puchov na terytorium Słowacji. Powstała ona w wyniku połączenia elementów kultury celtyckiej oraz miejscowych tradycji kultury łużyckiej. 

 

           Fazę osadnictwa starożytnego zamyka nieliczny materiał zabytkowy związany okresem rzymskim. Okres rzymski /początek naszej ery do ok. 375 r./ reprezentowany jest na terenie cieszyńskim głównie przez luźne znaleziska monet cesarstwa rzymskiego, co odzwierciedla przebieg ówczesnych szlaków handlowych. W VI i VII w. n.e. następuje napływ i zasiedlenie obszarów Europy Środkowej i Południowej ˙przez Słowian. Na obszarze Śląska Cieszyńskiego zamieszkiwali słowiańscy Gołęszyce, zaliczani do grupy plemion śląskich. 

 

          Najstarsze założone na terenie Śląsk Cieszyńskiego przez ludność słowiańską osady obronne, zwane grodami, znajdują się w Podoborze /obecnie Republika Czeska/, w odległości ok. 5 km od Cieszyna oraz w Międzyświeciu k. Skoczowa. Gród w Podoborze określa się do dziś jako ''Stary Cieszyn'' lub ''Cieszynisko''. W końcu IX w. zostaje on zniszczony przez najazd władcy wielkomorawskiego Świętopełka. W Cieszynie na Górze Zamkowej zostaje wzniesiony nowy gród związany już z tworzeniem podstaw państwowości słowiańskiej pierwszych Piastów. W XI w. w trakcie zmagań o ziemie śląskie między Polską a Czechami, nastąpił podział dawnego terytorium plemienia Gołęszyców. Śląsk Cieszyński pozostał w granicach Polski, stając się obszarem granicznym. Gród cieszyński zaś, podniesiony do rangi kasztelani stał się siedzibą wysoko postawionego w hierarchii władzy administracyjnej kasztelana, pełniąc tę rolę do czasu utworzenia księstwa cieszyńskiego w końcu XIII w. Z okresem tym wiąże się budowa gotyckiego zamku książęcego, po którym do dnia dzisiejszego pozostały fragmenty murów obronnych, wieże oraz jedyny w Polsce romański kościół rotundalny z emporą zachodnią. W okresie funkcjonowania grodu wczesnośredniowiecznego od wschodniej strony rozwinęło się podgrodzie, które stało się podstawą rozwoju średniowiecznego miasta Cieszyna. 
 

 
 

POWRÓT

Zwiedzanie z pewnością ułatwi aplikacja mobilna „Cieszyn. Český Těšín – u nas”, w której spragniony wiedzy turysta odnajdzie garść informacji.

W mobilnym przewodniku znalazła się bogata baza obiektów – przede wszystkim zabytków i atrakcji turystycznych, a także gastronomii i obiektów noclegowych – idealne rozwiązanie dla osób, które planują w Cieszynie i Czeskim Cieszynie zostać nieco dłużej. Obiekty znajdujące się w aplikacji uzupełnione są o zdjęcia i opis, posiadają także lokalizację na mapie, dzięki czemu można do nich wyznaczyć trasę. Urozmaiceniem pobytu z pewnością będą propozycje kilku tras turystycznych, prowadzące użytkownika po najciekawszych miejscach okolicy.

Wyjątkową propozycją zwiedzania miast są trzy gry terenowe, łączące przyjemne z pożytecznym: rozwiązując zagadki jednocześnie uczymy się historii i poznajemy ciekawostki związane z regionem. Odgadywanie rozwiązań urozmaici spacery oraz pozwoli poznać mnóstwo tajemnic kryjących się na wśród zabytkowych murów. Gry terenowe również są oparte na geolokalizacji, dzięki czemu zabawa jest niezwykle przyjemna: po dotarciu na miejsce ukrycia zagadki użytkownik zostaje o tym powiadomiony i może przystąpić do zabawy. Jeśli zaś napotka trudności, może skorzystać z podpowiedzi. Na zakończenie czeka na niego wirtualny dyplom, którym może podzielić się w serwisach społecznościowych.

W aplikacji znajdziemy również informacje o historii miasta oraz planer, w którym możemy umieścić obiekty i trasy, aby zawsze mieć je pod ręką.

Mobilny przewodnik został stworzony w pięciu językach: polskim, czeskim, angielskim, francuskim i niemieckim a do prawidłowego działania nie wymaga połączenia z internetem, wystarczy wcześniej zaktualizować bazę danych. Zapraszamy do Cieszyna!



Projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska
– Rzeczpospolita Polska 2007-2013 i budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński – Těšínské Slezsko.

Cieszyńskie Centrum Informacji
Rynek 1, 43-400 Cieszyn
tel. 33 479 42 49
NAJWAŻNIESZE ADRESY
Film promocyjny Cieszyna
Cieszyn z lotu ptaka
Administrator strony:
Biuro Promocji, Informacji i Turystyki, Urząd Miejski
tel.: +48 33 4794 240
e-mail: promocja@um.cieszyn.pl
© 2019 All rights reserved
Polityka prywatności
Deklaracja dostępności
<
wykonanie: