W średniowiecznych miastach, podobnie jak dzisiaj, ratusz stanowił centralny ośrodek funkcjonowania miejskiego samorządu. Pierwotny cieszyński ratusz znajdował się w pobliżu ówczesnego centrum osadniczego Cieszyna w okolicach kościoła parafialnego, ale jego dokładna lokalizacja nie jest znana. Decyzja księcia Kazimierza pozwoliła mieszczanom na urządzenie nowego ratusza, który był siedzibą władz miejskich oraz cechu szewskiego i piekarskiego, zapewne znajdowały się w nim również pomieszczenia sądu miejskiego, skład cenniejszych towarów oraz waga. Przed budynkiem ustawiono pręgierz. Ratusz zapewne był drewniany, posiadał wieżę z zegarem, który doglądał opłacany przez miasto „nastawiacz”. Z wieży ratusza obserwowano też miasto i okolice w obawie przed ogniem, co jednak nie zapobiegało powstawaniu pożarów. W 1552 roku wielki pożar strawił znaczną część Cieszyna, w tym także ratusz. Odbudowano go jako murowany, z drewnianą wieżą, od frontu wyposażając w arkadowe podcienia. Jego wygląd pokazują zachowane sztychy z 1637 i 1650 roku. Znany śląski kronikarz Jakub Schickfus opisał ratusz jako „koronkową budowlę, a przy tym okazale wystawioną, nie pośrodku rynku, jak to bywa w zwyczaju, lecz w jego rogu, ciasno koło dominikańskiego klasztoru”. Czasami gościł księcia, zwłaszcza z okazji mianowania nowych władz miejskich lub zamknięcia rachunków. Jak całe miasto ucierpiał w czasie wojny trzydziestoletniej, odnowiono go dopiero w 1661 roku. Pozostałością dawnego obiektu ratusza jest sień ze sklepieniem krzyżowym, wsparta na kamiennej kolumnie. W późniejszym czasie na ratuszu urządzono też zbrojownię, w której przechowywano m.in. portret ostatniego cieszyńskiego Piasta, księcia Fryderyka Wilhelma.

W ratuszu znajduje się zabytkowa sala sesyjna oraz wystawa „Historia Ratusza”(zwiedzanie z przewodnikiem). Z kolei na rogu Rynku i ul. Szersznika znajdują się tzw. domy książęce, ostatnia rezydencja księżnej cieszyńskiej Elżbiety Lukrecji.